شکل گیری سیاست دریایی ایلخانان و پیامدهای آن بر تجارت بین المللی اواخر قرون وسطی

نویسندگان

احمد فضلی نژاد

هیأت علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز

چکیده

بررسی تاریخ ایران نشان می دهد که چگونگی دسترسی به دریا و اجرای حاکمیت بر آب های آزاد، همواره یکی از برنامه های مهم در سیاست خارجی دولت های حاکم بر این کشور بوده است. موقعیت جغرافیایی ایران و همجواری یا نزدیکی به دریا در شمال و جنوب، برای دوت های حاکم بر ایران این امکان را فراهم می کرد تا علاوه بر حفظ امنیت دفاعی خود، نقش فعالی در روند گسترش تجارت بین المللی ایفا کنند. دولت ایلخانان مغول در قرن هفتم قمری/سیزدهم میلادی، در سرزمین پهناور ایران مستقر شد که از جیحون در شرق تا فرات در غرب و از کرانه جنوبی دریای سیاه در شمال تا خلیج فارس در جنوب گسترده بود. این دولت با اجرای سیاست دریایی در مناسبات خارجی، توانست یکی از بازیگران اصلیِ تجارت بین المللی در اواخر قرون وسطی شود. مؤلفه های این سیاست دریایی عبارت بودند از: حاکمیت بر قفقاز و انتخاب آذربایجان به عنوان تختگاه؛ حاکمیت بر بین النهرین برای سلطه بر راه های تجاری دریای سرخ و اقیانوس هند؛ نفوذ در آناتولی و آسیای صغیر برای در اختیار گرفتن بنادر جنوبی دریای سیاه. اجرای سیاست دریایی توسط ایلخانان، پیامدهای مهمی به همراه داشت که مهم ترین آن ها کنترل راه های بازرگانی شرق و غرب و رقابت با اردوی زرین و ممالیک، ارتباط مستقیم با دولت های تاجرپیشه حوزه مدیترانه و همچنین، گشایش راه بازرگانی طرابوزان به هرمز و از آنجا به اقیانوس هند و دریای چین که این امر در تاریخ تجارت بین المللی، از رویدادهای بزرگ به شمار می رود. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، نقش سیاست دریایی ایلخانان را در تحولات تجارت دریایی شرق و غرب بررسی می کند. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ایلخانان با بهره گیری از موقعیت جغرافیایی ایران و دیپلماسی فعال، نه تنها در مقابل اتحادیه ای از رقیبان و دشمنان منطقه ای ایستادگی کرده، بلکه در اتصال حوزه های تجارت دریایی مدیترانه و دریای سیاه و اقیانوس هند نقش اساسی ایفا کردند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

شکل‌گیری سیاست دریایی ایلخانان و پیامدهای آن بر تجارت بین‌المللی اواخر قرون وسطی

بررسی تاریخ ایران نشان می‌دهد که چگونگی دسترسی به دریا و اجرای حاکمیت بر آب‌های آزاد، همواره یکی از برنامه‌های مهم در سیاست خارجی دولت‌های حاکم بر این کشور بوده است. موقعیت جغرافیایی ایران و همجواری یا نزدیکی به دریا در شمال و جنوب، برای دوت‌های حاکم بر ایران این امکان را فراهم می‌کرد تا علاوه بر حفظ امنیت دفاعی خود، نقش فعالی در روند گسترش تجارت بین‌المللی ایفا کنند. دولت ایلخانان مغول در قرن...

متن کامل

سیراف: تجارت دریایی ایران و چین در اواخر دورۀ ساسانی و اوایل قرون اسلامی

روابط تجاری ایران و چین از طریق مسیر­های دریایی در دورۀ ساسانی از جمله مباحث مورد اختلاف در میان پژوهشگران این حوزه از مطالعات است، تا جائی‌که برخی ادعا می­کنند که هیچ گونه شواهدی از تماس مستقیم دریانوردان و بازرگانان چینی و ایرانی در دورۀ باستان وجود ندارد و تجارت مستقیم بین این دو کشور در قرون نخستین بعد از اسلام آغاز شده است. مقالۀ حاضر بر آن است تا براساس  شواهد تاریخی، باستان­شناختی و مدار...

متن کامل

نقش باورهای قرون وسطی در شکل گیری شهر سیه نا و جهت‌گیری آن به سمت میدان دل کامپو

شهر سیه نا یکی از شهرهای قرون وسطایی است که در سال 30 میلادی با هدف پادگان نظامی توسط رومن ها در نزدیکی رم ساخته می شود. بعدها این شهر در قرون وسطی رشد کرده و تا به امروز با همان ساخت قرون وسطایی به حیات خود ادامه داده است. سیه نا از معدود شهرهایی است که چنین سازمان فضایی دارد. نکته قابل توجه در مورد این شهر، میدان شهری بزرگ آن است که با وجود کاخِ مهم شهرداری در یک جبهه از آن، تمامی شهر به گونه ...

متن کامل

نقش باورهای قرون وسطی در شکل گیری شهر سیه نا و جهت گیری آن به سمت میدان دل کامپو

شهر سیه نا یکی از شهرهای قرون وسطایی است که در سال 30 میلادی با هدف پادگان نظامی توسط رومن ها در نزدیکی رم ساخته می شود. بعدها این شهر در قرون وسطی رشد کرده و تا به امروز با همان ساخت قرون وسطایی به حیات خود ادامه داده است. سیه نا از معدود شهرهایی است که چنین سازمان فضایی دارد. نکته قابل توجه در مورد این شهر، میدان شهری بزرگ آن است که با وجود کاخِ مهم شهرداری در یک جبهه از آن، تمامی شهر به گونه ...

متن کامل

باز تعریف سیاست های امنیتی ژاپن و پیامدهای ملی و بین المللی آن

در دوران پس از جنگ سرد، چالش‌های در حال رشد در نظام بین‌الملل و منطقه شرق آسیا الزامات جدید رفتاری را برای ژاپن تعریف کرد و همین مسئله منجر به تغییر در تنظیمات و پایه‌های سیاست‌های امنیتی در ژاپن شد. در این فرایند ژاپن گام‌های مثبتی در مسیر عادی‌سازی سیاست دفاعی خود برداشت که منجر به فاصله گرفتن از یک سیاست خارجی منفعل و وابسته در نظام بین‌الملل و نزدیک شدن به یک دولت با توانمندی بالای اثرگذاری...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهش های تاریخی

جلد ۸، شماره ۱، صفحات ۱۰۱-۱۱۴

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023